OGÓLNIE:
Praca dyplomowa jest tekstem 'zorientowanym na zadanie'. Lektura takiego tekstu powinna pozostawić czytelnikowi wrażenie, iż autor:

• Zidentyfikował godny rozwiązania, mający praktyczne lub teoretyczne znaczenie problem (sformułował zadanie do rozwiązania).
• Spozycjonował problem w odniesieniu do aktualnego stanu wiedzy (istniejących publikacji, opracowań, technologii,...). Wiadomo jaka jest geneza problemu, jak próbowano go wcześniej rozwiązywać i jakie cechy powinno mieć nowe, lepsze rozwiązanie.
• Przedstawił i należycie uzasadnił rozwiązanie zadania.
• Przedstawił wnioski i ocene uzyskanego wyniku oraz ew. propozycje dalszych prac nad rozpatrywanym zagadnieniem

• Jeśli w ramach pracy piszemy jakiś software, to celem pracy nie jest 'napisanie programu', tylko wykonanie pewnego zadania (rozwiązanie problemu), do czego software może posłużyć.
• Jeśli w pracy pojawia się np. rozdział 'Algorytmy szyfrowania', to pojawia się on w jakimś celu (nie tylko po to żeby wypełnić 10 stron) i trzeba to jasno określić (w danym rozdziale, wstępie...). Wiadomo powszechnie, że rozdział bez celu bardzo łatwo znaleźć w sieci, ale tu cel jest - z zawartych w rozdziale faktów korzystamy później, wyciągamy wnioski...

STRUKTURA I ZAWARTOŚĆ PRACY:
W ogólnym przypadku praca składa się z następujących głównych części: wstęp, n rozdziałów (gdzie n jest liczbą naturalną nie przekraczającą 10...;) , podsumowanie, wykaz literatury, ew. dodatki.

Wstęp:

• Wprowadzenie w tematykę pracy.
• Określenie celu pracy.
• Zastosowane metody.
• Układ pracy (rozdziały, ich zawartość - krótko).
• Przegląd literatury (raczej ogólne uwagi nt. wykorzystanych źródeł, nie ich wyliczenie).

• przegląg tzw. state of the art (to zwykle więcej niż 1 rozdz.)
• wprowadzenie w problem, sformułowanie problemu/zadania.
• rozwiązanie zadania
• ocena rozwiązania (czy wynik jest odpowiedzią na sformułowany problem?)

Podsumowanie:

• osiągnięte wyniki  i wnioski
• ew. propozycje kierunków dalszego kontynuowania prac

Literatura:
Każda pozycja powinna zawierać:

W przypadku artykułu (publikacje w czasopismach, materiałach konferencyjnych etc.):

• Nazwiska i inicjały wszystkich autorów
• Pełny tytuł artykułu
• Pełną nazwę czasopisma (konferencji w przypadku materiałów konferencyjnych)
• Rok publikacji
• Numery pierwszej i ostatniej strony artykułu

• Nazwiska i inicjały wszystkich autorów
• Tytuł książki (ew. nr tomu)
• Nazwa wydawnictwa
• Rok publikacji, nr wydania
• Miejsce publikacji (miasto, kraj)

• Nazwisko i inicjały autora
• Rok przedstawienia rozprawy
• Tytuł i rodzaj rozprawy (doktorska, habilitacyjna...)
• Nazwa uczelni

• Każda pozycja literaturowa jest oznaczana kolejnym numerem np. [1], [2], ...
• Odsyłacz ma postać [Ein55] gdzie 'Ein' pierwsze 3 znaki nazwiska autora (ew. akronim nazwy instytucji w przypadku raportu, normy etc.), a '55' rok wydania. W powyższym przykładzie skorzystaliśgdzie 'Ein' – pierwsze 3 znaki nazwiska autora (ew.

Przykłady:
artykuły:
[1] Cendrowski J, Poziomy kreowania polityki bezpieczeństwa, Internet Developer, , nr 5/98,  str. 51-54.
lub:
[Jan99] Janikowski A., Praktyczne aspekty wirtualnych sieci prywatnych, Sieci komputerowe i telekomunikacja, nr 10/1999, str 61-67.
książka:
[Jen97] Jensen K. Coloured Petri Nets: Basic Concepts, Analysis Methods and Practical Use, vol. 1,2,3 Springer-Verlag, Berlin, Germany 1997.
materiały konferencyjne:
[Cha86] Chalmers L.S., An Analysis of the Differences Between the Computer Security Practices in the Military and Private Sector, 7th IEEE Symposium on Security and Privacy, Oakland, California, USA, 1986, str. 45-56.
rozprawa Dr (żadna autoreklama, tylko w tej chwili nie kojarzę innej pracy...):
[13] Juszczyszyn K. Zarządzanie kontrolą dostępu w systemach informatycznych, rozprawa doktorska pod kierunkiem prof.  Adama Grzecha, raport serii Preprinty nr 3/2000, Politechnika Wrocławska 2000.

Jeśli zdaży się, że korzystamy z treści zawartych zarówno w trzytomowej monografii profesora X jak i artykuliku w PCKurierze to rzecz jasna lepiej cytować to pierwsze...

Opcjonalnie można także zamieścić:

• Wykaz rysunków / tabel
• Słowniczek skrótów / użytych oznaczeń / niektórych terminów (jeśli jest ich dużo i są często stosowane)

• Objętość: z reguły 70-110 stron (całość), co oczywiście zależy od zawartości.
• Czcionka: w tekście króluje niepodzielnie Times New Roman 12 pts. Warto pamiętać, że więcej niż 2 kroje czcionki na jednej stronie wywołują zwykle 'niepokój estetyczny' u czytelnika.
• Odstępy między wierszami: sugerowałbym pojedyncze lub ew. (w razie 'pilnej potrzeby') 1.2 lub 1.3 (da się tak ustawić w Wordzie). Więcej niż 1.5 wywołuje smutne wrażenie pustki i może czasami sugerować, że praca nie zawiera tekstu ;)
• Każdy z rozdziałów (tych numerowanych pełnymi cyframi, tzn. rozdz. 2 a nie rozdz. 1.4.5.23) zaczynamy od nowej strony.
• Akapit zaczyna się od wcięcia.
• Po akapicie warto wrzucić niewielki odstęp (np. 4 pt.) - łatwiej się czyta...
• Rysunki są numerowane i podpisywane. W tekście odwołujemy się do tych numerów ('...zależność tę przedstawiono na rys. 7...' ).

• Wiemy po co jest praca i jakie są wymagania. Czytelnik nie powinien mieć wątpliwości że nasz tekst spełnia je w 100%. Mile widziane są zatem 'zdania sterujące' w rodzaju 'Rozwiązanie sformułowanego w rozdz. 3 zadania nastąpi w oparciu o...', '...skorzystano z własności kodowania symetrycznego. Omówienie najczęściej stosowanych algorytmów oraz ich własności nastapi w rozdz. 4' itd., itp...
• Lepiej, przynajmniej na naszym wydziale, unikać treści beletrystyczno - dramatycznych ('szalony wzrost przepustowości', 'zagrożenia bezpieczeństwa prowadzące do dramatów'... itd.)
• ...a także treści oczywistych ('rola systemu operacyjnego jest absolutnie kluczowa...').
• Nie liczmy na domyślność czytelnika. Łatwo odwołać się do 'MD5', ale czy na pewno każdy wie co to jest...?
• Terminy obcojęzyczne dobrze jest wyjaśnic (i zdecydować się na jedno tłumaczenie danego słowa - zagadka: na ile sposobów można przetłumaczyć słówko authentication...?).

JAK DŁUGO?
Wersja optymistyczna: weekend. Pesymistyczna: 18 mięsięcy głodu i wyrzeczeń. Złoty srodek: bardzo pomaga podejście uwzględniające uwagi podane w punkcie 'OGÓLNIE'. Głównie dlatego, że wiemy wtedy czego potrzebujemy i nie ma potrzeby szukania w ciemno ('co by tam jeszcze wrzucić...?'). Jest szybciej i łatwiej.

KU PRZESTRODZE:
Promotor oraz recenzent, oceniając pracę, otrzymują do wypełnienia formularz zawierający m.in. następujące punkty:

• Czy treść pracy odpowiada tytułowi?
• Ocena układu pracy, struktury podziału treśći, kolejnosci rozdziałów, kompletnosci tez itp.
• Merytoryczna ocena pracy.
• Dobór i wykorzystanie źródeł.
• Poprawność języka, spis rzeczy odsyłacze, opanowanie techniki pisania pracy.

Wybrałeś (wybrałaś) temat pracy i promotora. Temat jest interesujący a promotor życzliwy, pomocny i dostępny o każdej porze. Nuda. Ale jeszcze nic straconego. Można spróbować obudzić w promotorze bestię, zapewnić sobie jakieś zajęcie na ostatnie dni przed obroną i rozruszać nieco recenzenta. Spróbuj zatem następujących środków:

• Nie zamieszczaj w tekście pracy odnośników do literatury (niech sami znajdą!).
• Używaj zdań typu: '...przerażające aż do bólu skutki ataku hakera...', '...rozwój technik ataku kładzie się ciężkim, czarnym cieniem na metodologiach zabezpieczeń' itd.
• Wstęp może przecież mieć 6 linijek. Np.: 'Celem pracy jest opisanie algorytmów szeregowania zadań. Ich wartości we współczesnych systemach nie można wprost przecenić.' I może jeszcze dodatkowo jedno zdanko na zakończenie.
• Zmiana wielkości i kroju czcionki w połowie akapitu, rysunki po angielsku (takie były w sieci) lub nieaktualny spis treści powinny urozmaicić monotonię kolejnych rozdziałów.
• W sieci jest mnóstwo artykułów, z których każdy nadaje się na rozdział. Świetnie sprawdzi się skopiowanie ich w tej roli do pracy. Zakładamy, że promotor jest domyślny i sam znajdzie związek między nimi.
• Część świetnych materiałów jest po angielsku. Istnieją też doskonałe programy, które potrafią je przetłumaczyć na polski. Potem wystarczy to wkleić do tekstu i szybko pisać dalej. Do pracy trafią fragmenty typu: 'Wielkie sieci IP są znakomitymi jednostkami. Prawie jak żyjące rzeczy one zmierzają rosnąć razem z organizacjami - rozwijając się do większych i większych zaplątanych węzłów. Szkoda, ponieważ wielkie sieci IP są znakomitymi zasobami. Wyzywająca rzecz. Prawdopodobnie najbardziej wyzywające ze wszystkiego jest to, że nie chcemy robić czegoś, co mogłoby ograniczać ich nadzwyczajną zmienność, niemal organiczną jakość. Ale śledźmy dalej bezpieczeństwo. Nie jest to niemożliwym, dodawać kanał bezpieczeństwa do tego połączenia bez szkodliwości dla tego co już tam jest. I projektanci IPsec rozwiązują to. To może rosnąć wraz z potrzebami. Ale teraz, gdy chcemy mieć bezpiecznego połączenia - możemy to mieć równie dobrze. To jest to, co IPsec nam daje. Tak mile widziany w nowym świecie bezpiecznych transformacji i połączeń Internetu'. (i tak dalej...)

Jak by to wszystko podsumować...? Cóż, trzeba być jednocześnie odważnym i ostrożnym. Logicznie uzasadnić zamieszczone w pracy treści (ale bez przesady). Mile widziane nowatorskie rozwiązania i nawiązania do najnowszych technologii. Last but not least - nie denerwować się...

ps. Żaden z cytowanych powyżej tekstów nie był fikcyjny...